Apatia - czym jest? Sposoby na apatię

Apatia jest stanem psychicznym, cechującym się zmniejszeniem aktywności, zarówno fizycznej, jak i emocjonalnej. Osoby apatyczne są spokojne, wycofane z życia społecznego, wolą przebywać w samotności, rzadko się odzywają. Apatia może być samodzielnym objawem, stanem przemijającym ale i objawem innych chorób i zaburzeń. Czym dokładnie jest apatia, jak się objawia, skąd się bierze i jak walczyć ze stanem apatii?

Jak objawia się apatia?

Podstawowym objawem apatii jest obniżenie nastroju oraz spadek aktywności. Osoby apatyczne nie chcą działać, siedzą bezczynnie, leżą.

Poza tym apatia cechuje się:

• przygnębieniem emocjonalnym, odczuwaniem emocji negatywnych: smutku, żalu, stagnacji, bezradności;
• ciągłym zmęczeniem, zarówno fizycznym, jak i psychicznym, osoba apatyczna w ten właśnie sposób tłumaczy swój brak aktywności;
• problemami ze snem, zarówno z samym zasypianiem, jak i spokojnym snem, osoby apatyczne często wybudzają się w nocy, mają problemy z ponownym zaśnięciem, z drugiej strony może pojawić się ciągła senność i potrzeba snu, nawet w ciągu dnia;
• spadkiem koncentracji i trudnościami w skupieniu uwagi;
• wycofywaniem się z życia społecznego, w tym spłycenie relacji społecznych, unikaniem kontaktów z bliskimi i znajomymi;
• ograniczeniem aktywności fizycznej, osoba apatyczna niechętnie się rusza, najczęściej leży lub siedzi bezczynnie;
• utratą zainteresowań, ludzie apatyczni zaprzestają czynności, które zawsze lubili wykonywać;
• spadkiem motywacji do jakiegokolwiek działania, osoba apatyczna nie czuje się na siłach, aby zrobić dziecku śniadanie, aby sprostać obowiązkom zawodowym, sprzątać, zrobić zakupy;
• niechęcią do zbliżeń seksualnych, apatia wiąże się zwykle ze spadkiem lub całkowitym zanikiem libido.

Jak widać, objawy apatii są bardzo różnorodne, możemy je mylić z innymi oraz wiele z nich przypisywać po prostu gorszemu nastrojowi. O apatii mówimy zwykle, gdy występuje co najmniej kilka z powyższej przytoczonych zmian w zachowaniu, gdy występujące one przez pewien czas i znacząco wpływają na funkcjonowanie danej osoby.

Przyczyny apatii

Skąd bierze się apatia? Co może ją powodować? Jak wspomniano wcześniej, apatia może być samodzielnym objawem, np. sezonowej chandry, może pojawić się jako oznaka pogorszonego nastroju (miewa go przecież każdy z nas). Może być również skutkiem przykrego wydarzenia, które miało miejsce w naszym życiu, np. rozstaniem z ukochaną osobą, kłótnią z kimś ale i oznaką żałoby. Może pojawić się jako skutek nadmiernego stresu, np. w pracy. Jest także jednym ze sposobów radzenia sobie z nadmiarem obowiązków, stresem. Apatia może stanowić także objaw innych zaburzeń, w tym poważnych chorób psychicznych, takich jak:

• schizofrenia - osoba chora na schizofrenię bardzo często bywa apatyczna, zwłaszcza w chwilach wolnych od urojeń i omamów, spada wtedy jej aktywność, apatia jest szczególnie widoczna w schizofrenii katatonicznej;
• depresja - apatia jest jedynym z osiowych objawów depresji, obejmuje przygnębienie, ograniczenie aktywności, smutek;

Apatia może dotyczyć również osób, cierpiących na choroby somatyczne, w tym:

• schorzenia układu krążenia - apatia może dotyczyć osób z niedociśnieniem, gdy spada ciśnienie krwi spada ich aktywność, takie osoby odczuwają zmęczenie, są niechętne do jakiejkolwiek aktywności;
• choroby metaboliczne, w tym cukrzycę - apatia może pojawiać się jako efekt wahań poziomu cukru, zwykle pojawia się przy spadku cukru, może być oznaką obniżenia się jego poziomu, co powinno skłonić bliskich do zmierzenia poziomu cukru osobie chorej oraz podaniu jej stosowanych leków lub jedzenia, które podniesie poziom glukozy we krwi;
• schorzenia neurologiczne, w tym choroby Alzheimera, zwykle jest jednym z pierwszych jej objawów;
• zaburzenia w pracy przysadki mózgowej - zaburzenia w wydzielaniu hormonów przysadki mogą powodować otępienie emocjonalne oraz apatię;
• problemy z tarczycą - bardzo często osoby chore na niedoczynność tarczycy mają trudności z koncentracją, są zmęczone i apatyczne;

Apatia może pojawić się również jako skutek chorób somatycznych. Gdy ktoś dowiaduje się o chorobie przewlekłej, nieuleczalnej czy potencjalnie śmiertelnej (np. nowotworowej) może wpaść w stan apatii, przygnębienia. Jest to jeden z etapów godzenia się z chorobą czy niepełnosprawnością. Bardzo często stan ten dotyczy osób z nabytą niepełnosprawnością, np. ludzi, którzy po wypadku poruszają się na wózku inwalidzkim czy utracili wzrok w wyniku postępującej choroby.

Jak poradzić sobie z apatią?

Apatia sama w sobie nie jest stanem chorobowym, jeżeli jest stanem przemijającym, nie wymaga więc leczenia. Można poradzić sobie z nią samodzielnie, stosując się do poniższych porad. Co możesz zrobić, aby spróbować samodzielnie poradzić sobie ze stanem apatii?

1. Walcz z rutyną

Bardzo często przyczyną przemijającej apatii jest rutyna. Nasze życie bywa schematyczne: idziemy do pracy, robimy zakupy, jemy obiad, bawimy się z dziećmi, idziemy spać i tak każdego dnia. Bardzo łatwo wpaść w stan apatii, ponieważ przez dłuższy czas w naszym życiu może nie dziać się nić ciekawego, niestandardowego. Dla jednych taka rutyna jest synonimem stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa, dla innych jest czymś nudnym i stwarzającym okazję do pojawienia się właśnie stanu apatii.

2. Patrz na życie pozytywniej

Apatia współistnieje z pesymizmem, jeśli chcesz z nią walczyć, staraj się patrzeć na życie pozytywnie. Takie "różowe okulary" mogą pomóc nam w walce z gorszym nastrojem i przygnębieniem.

3. Nie zamartwiaj się tym, na co nie masz wpływu

Bardzo często zdarza się nam martwić na zapas oraz przejmować się tym, na co nie mamy wpływu. Życie w takim niepokoju może stać się przyczyną apatii. Postaraj się wypisać na kartce wszystko to, czym się martwisz i dopisz, czy masz na to jakiś wpływ. Jeśli tak, zrób wszystko, aby pozbyć się zmartwienia. Jeśli nie to zastanów się czy… jest sens się tym martwić?

4. Wyznaczaj sobie małe cele i realizuj je

W walce z apatią istotne jest dostrzeganie sensu w działaniu. Aby przywrócić motywację do różnych aktywności postaraj się wyznaczać sobie małe cele i sukcesywnie je realizować. Zadbaj o to, aby cele naprawdę były małymi kroczkami, aby można było od razu zauważać efekty działań, np.

• Pójdę dziś na spacer do parku z psem.
• Napiszę się na zajęcia z zumby.
• Zadzwonię do koleżanki i umówimy się na kawę w weekend.

Takimi małymi "wyzwaniami" możesz krok po kroku pozbywać się stanu apatii i zaczynać działać na wielu polach.

5. Doceniaj siebie i sprawiaj sobie przyjemności

Jeśli walczysz z apatią zadba również o to, aby doceniać siebie, poprawiać sobie nastrój i podnosić samoocenę. Jak to zrobić? Doskonałym sposobem jest sprawianie sobie małych przyjemności, np. wypicie ulubionej kawy, posłuchanie muzyki, która nas relaksuje czy obejrzenie zabawnego filmu z ukochaną osobą.

6. Miej wokół siebie zaufane osoby, które Cię wspierają

Jeśli borykamy się z poczuciem apatii bardzo istotne jest posiadanie grona bliskich osób, które nas rozumieją i wspierają nas. Ich obecność oraz dobre słowo mogą działać jak najlepsza terapia oraz pomagać "wyciągnąć" nas z apatii i marazmu.

7. Naucz się radzić sobie z porażkami

Cenne w walce z apatią może okazać się radzenie sobie z krytyką i porażkami. Bardzo często to niepowodzenia sprawiają, że wpadamy w stan apatii. Zacznij postrzegać niepowodzenia nieco inaczej, traktuj je jak cenne lekcje, które mają stać się doświadczeniem, które pozwoli Ci się doskonalić i nie popełniać podobnych błędów w przyszłości.

8. Relaksuj się każdego dnia

Apatia jest stanem , który może pojawiać się jako skutek przewlekłego zmęczenia, życia w stresie i pospiechu. Nasz organizm sam sygnalizuje nam, że potrzebuje odpoczynku, rezygnacji z części aktywności. Warto postawić na relaks, każdego dnia znaleźć choć 20 minut tylko dla siebie i w tym czasie odstresować się, zregenerować siły. Można to czynić poprzez kąpiel, spacer, wypicie kawy czy krótką medytację. Takie rytuały mogą nam skutecznie pomóc w walce z apatią.

9. Działaj, bądź osobą aktywną

Bardzo skuteczną bronią w walce z apatią jest coś jej przeciwnego, czyli… działanie. Oczywiście od razu nie planuj imponujących przedsięwzięć ale zacznij wracać do tego, co sprawiało Ci przyjemność. Zamiast planować wielkie pranie czy odkurzanie, wróć do swojego hobby, możesz zaprosić do siebie gości lub wybrać się na kawę do koleżanki. W ten sposób zaczniesz wypełniać sobie czas przyjemnościami i na nowo odkryjesz jak przyjemne i inspirujące może być działanie.

10. Ciesz się z małych rzecz i dziękuj za nie

W walce ze stanem apatii bardzo cenne może okazać się radowanie się z małych rzeczy, których zwykle nie doceniamy. Każdego dnia dziękujmy za to, co dobrego nam się przydarzyło, kultywuj ten rytuał, zobaczysz, że świat od razu stanie się piękniejszy i wart poznania!

Nie pozwól, aby apatia i zobojętnienie zdominowały Twoje życie i odebrały Ci radość z niego, walcz ze stanem przygnębienia już od dziś!

Jeśli jednak stan apatii trwa długo i towarzyszą mu inne objawy, utrudniające nam normalne funkcjonowanie, warto skorzystać z porady specjalisty, w tym psychologa czy lekarza psychiatry. Znalezienie przyczyny długotrwałej apatii z objawami towarzyszącymi powinno obejmować diagnozę w kierunku wspomnianych wcześniej zaburzeń, zwłaszcza depresji ale i chorób somatycznych, specjalista z zakresu psychologii może skierować nas do lekarza rodzinnego, który zaleci badania krwi i poziomu glukozy (w kierunku cukrzycy) lub wystawi inne, niezbędne skierowania.

_Apatia

Silna apatia lub też stanowiąca objaw innych zaburzeń może być powodem spotkań z psychologiem czy psychoterapeutą. Na wizytach możliwa jest praca nad naszym nastrojem, nad samooceną. Bardzo możliwe, że niezbędne będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia, w tym stosowanie leków antydepresyjnych. Takie farmaceutyki przepisuje lekarz psychiatra. Silnej, przedłużającej się oraz utrudniającej życie apatii nie należy bagatelizować. Lista schorzeń, które mogą ją powodować jest niestety dość długa.