Smutek - czym jest? Sposoby na uczucie smutku

Smutek to jedna z najpowszechniejszych emocji. Uznawana jest za negatywną, przykrą, choć nie zawsze tak jest. Smutek zwykle odczuwamy wtedy, gdy czegoś lub kogoś nam brakuje. Jest związany ze stratą, niezaspokojeniem jakiejś potrzeby, ale też kojarzy się nam z żałobą, odejściem, rozstaniem, porażką. Skąd się bierze smutek, jak go odczuwamy oraz jak sobie z nim poradzić, gdy zaczyna nas przytłaczać?

Skąd się bierze smutek?

Smutek, jak wspomniano wyżej, jest emocją, związaną ze stratą lub niezaspokojeniem potrzeby. Może pojawić się w przypadku niepowodzenia życiowego, rozstania, braku czegoś lub kogoś, np. gdy się z kimś pokłócimy, nie kupimy wymarzonej rzeczy lub niemożności wyjścia na koncert z powodu choroby. Smutek może być także oznaką nadmiernego stresu, przemęczenia, np. na skutek nadmiaru pracy. Smutek pojawia się także w trakcie choroby, gdy czujemy się źle, coś nas boli i nie możemy wykonywać swoich normalnych zadań i obowiązków, np. wyjść na dwór w przypadku dzieci.

Smutek, zwłaszcza silny i długotrwały, może być przyczyną wielu chorób, zwłaszcza schorzeń natury psychicznej. Chroniczny smutek pojawia się w przypadku depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej czy schizofrenii.

Pamiętajmy, że smutek może pojawić się również bez przyczyny, np. jako efekt sezonowej chandry, czyli okresowego pogorszenia nastroju, np. jesienią czy zimą na smutek braku naturalnej witaminy D.

Objawy smutku: jak go odczuwamy?

Objawy smutku są bardzo różnorodne i dotyczą kilku sfer naszego życia, w tym sfery somatycznej (objawy fizyczne smutku), emocjonalnej czy zachowania. Warto je poznać i odpowiedzieć na pytanie, ile z nich obserwujemy u siebie, gdy jesteśmy smutni.

Objawy somatyczne smutku

• Bóle i zawroty głowy;
• Brak apetytu;
• Spowolnione ruchy;
• Problemy ze snem, trudności z zasypianiem, budzenie nocne, koszmary senne;
• Przewlekłe zmęczenie, brak energii do działania.

Objawy psychologiczne, emocjonalne smutku

• Apatia, bierność;
• Brak chęci do działania, do życia;
• Problemy ze skoncentrowaniem uwagi;
• Płaczliwość, drażliwość;
• Niechęć do robienia tego, co nas cieszy;
• Lęk, niepokój.

Smutek a depresja

Uwaga - wiele objawów smutku tożsamych jest dla zaburzenia nastroju: depresji. Jak odróżnić smutek od depresji? Czy może on do niej prowadzić? Owszem, przewlekły i silny smutek, który staje się w naszym życiu emocją dominującą, może doprowadzić do depresji, ale zwykle składa się na to również wiele innych kwestii, np. choroba, niesprzyjająca sytuacja życiowa itp.

Jak odróżnić smutek od depresji?

• Po pierwsze, smutek jest emocją przemijającą: jest nam smutno, ale po pewnym czasie wszystko mija i zaczynamy na nowo cieszyć się życiem. Czasem trwa to krótko, np. gdy dziecko dostanie złą ocenę - jest mu przykro, ale po jakimś czasie zajmuje się zabawą i zły nastrój mija. Czasami jednak dłużej się smucimy, np. po rozstaniu z ukochaną osobą czy stracie zwierzaka;
• Po drugie, smutek nie dezorganizuje naszego życia tak, jak depresja. Osoby dotknięte tą chorobą odczuwają jej objawy i skutki w każdej chwili życia, wpływa ona zarówno na ich życie prywatne, jak i zawodowe. Ponadto, w przypadku depresji mogą pojawić się objawy dodatkowe, jak np. myśli samobójcze. W przypadku zwyczajnego smutku nie ma zwykle takiego niebezpieczeństwa.

Smutek - dobry czy zły? Funkcje smutku

Smutek, choć zwykle kojarzy się nam negatywnie, nie zawsze przynosi tylko złe skutki. Smucimy się, ponieważ za czymś/kimś tęsknimy, czegoś/kogoś nam brakuje, coś się nam nie udało. Choć to emocja przykra, warto zastanowić się nad funkcją smutku, co pozwoli nam odkryć jego… zalety.

Mianowicie wskazuje on nam momenty, gdy w naszym życiu jest nam źle. Z tego powodu smutek jest więc sygnałem do pozytywnych zmian. Ma on na celu uświadomienie nam, że powinniśmy coś w naszym życiu zmienić, abyśmy byli bardziej szczęśliwi. Smutek pojawia się jako reakcja na brak kogoś lub czegoś - to naturalna emocja, gdy tęsknimy. To także objaw pozytywny, oznacza bowiem zaangażowanie, związek emocjonalny z daną osobą ale i przedmiotem, miejscem czy sytuacją, np. tęsknimy za mężem, domem rodzinnym itp. Smutek pojawiający się po niepowodzeniu życiowym także jest naturalnym i… dobrym odruchem. Oznacza bowiem, że zależało nam na powodzeniu, jesteśmy ambitni i zorientowani na sukces, który na pewno odniesiemy kolejnym razem.

Sposoby na uczucie smutku

Smutek, choć czasami daje nam coś dobrego, zwykle jest uznawany za emocję negatywną, która może pogarszać nasze samopoczucie, pływać negatywnie na pewność siebie i samoocenę. Jak więc radzić sobie ze smutkiem, aby nie odbierał nam radości życia? Zapewne każdy z nas ma swoje, sprawdzone sposoby na smutek. Jeśli nie, poniżej kilka ciekawych propozycji.

Rozmowa z kimś bliskim
W chwilach, gdy ogarnia nas smutek, bardzo prostym, ale jednocześnie niezwykle skutecznym rozwiązaniem jest rozmowa z kimś bliskim, zaufanym. Może to być nasz parter/partnerka, rodzic, siostra lub brat, przyjaciel, a nawet nastoletnie czy dorosłe dziecko. Pomoże nam to uporać się z trudnymi emocjami, a udzielone nam wsparcie sprawi, że poczujemy się lepiej. Jeśli nie możemy spotkać się z bliską osobą osobiście, zadzwońmy do niej. Czasami pocieszyć i poprawić nastrój może zwykły SMS: "Poradzisz sobie, wiem to", "Pamiętaj, że jestem tu", "Myślę o Tobie".

Zabawa ze zwierzakiem
Naukowcy już dawno udowodnili, że kontakt ze zwierzęciem odpowiedzialny jest za wydzielanie się serotoniny, zwanej hormonem szczęścia. To ona odpowiada za naturalną, biologiczną walkę z uczuciem smutku. Jeśli więc czujemy się źle, warto wyjść z psem na spacer, pogłaskać kota, wybrać się do schroniska dla zwierząt lub do kogoś, kto ma w domu zwierzę. Kontakt z nim pomoże nam również w walce ze stresem, nadmiernym napięciem czy problemami ze snem. Znane jest pojęcie zooterapii, czyli terapii z wykorzystaniem zwierząt, w tym psów, kotów, koni, a nawet delfinów! Jest ona stosowana jako metoda wspomagająca terapię wielu zaburzeń, np. dziecięcego porażenia mózgowego, autyzmu, depresji czy w przypadku terminalnej postaci nowotworów.

Poświęcanie czasu na hobby
Jeśli mamy jakąś pasję, poświęcanie jej czasu poprawia nam humor, sprawia, że czujemy się dowartościowani. W chwilach smutku taka pasja może okazać się bezcennym lekarstwem na chandrę. Jeśli czujemy się źle, jest nam smutno: warto zająć się tym, co sprawia nam przyjemność.

Dobra komedia lub śmieszny filmik
W lepszy nastrój może pomóc się nam wprawić dobra piosenka, śmieszna komedia, skecz kabaretowy czy zabawny filmik, znaleziony w internecie. Warto stworzyć swoje zaplecze takich "poprawiaczy" humoru i sięgać do niego, gdy czujemy się przygnębieni.

Smaczny posiłek
Dobrym lekarstwem na smutek jest także zjedzenie czegoś smacznego. Ugotujmy coś smacznego, np. z ukochaną osobą i zjedzmy w jej towarzystwie. Bywa tak, że w chwilach smutku, np. po rozstaniu z bliską osobą, nie mamy ochoty na jedzenie: warto jednak wypić wtedy choć dobrą kawę, zjeść trochę czekolady: magnez również pozytywnie wpływ na nasz nastrój.

Sport
Uprawianie sportu czy jakakolwiek inna aktywność fizyczna, np. taniec to kolejne ciekawe i bardzo skuteczne pomysły na walkę ze smutkiem. W czasie uprawiania sportu czy właśnie tańca również wydzielają się endorfiny, zwane hormonami szczęścia. Ponadto, pozwoli nam to zadbać o dobrą kondycję i samopoczucie.

Krótki spacer/wycieczka
Na smutek dobrym rozwiązaniem jest również mała zmiana otoczenia, na przykład wycieczka czy przynajmniej krótki spacer. Pozwoli nam to spędzić trochę czasu poza domem, pobyć z ludźmi czy też po prostu przejść i posłuchać ulubionej muzyki z odtwarzacza. Po powrocie do domu będziemy potrafili spojrzeć na wiele kwestii z zupełnie innej perspektywy.

Zakupy
Zapewne każda kobieta zgodzi się ze stwierdzeniem, że zakupy poprawiają nastrój. Czy więc mogą stać się skutecznym lekarstwem w walce ze smutkiem? Jak najbardziej! Jeśli czujesz, że ogarnia Cię zły nastrój, coś Cię smuci, martwi, sprawia, że nie masz ochoty do działania… wybierz się na zakupy. Czasami wystarczy drobna rzecz, a czasami już samo przebywanie w sklepach, w galerii, między ludźmi działa na nas kojąco.

Coś dobrego dla siebie
Na smutek pomaga również mała niespodzianka dla samego siebie. Wybierz się do fryzjera, kosmetyczki, w ulubione miejsce lub po prostu poświeć sobie czas. Taka przerwa przyda się każdemu.

Sen, medytacja, relaksacja
Ostatnia na tej liście porada to nic innego jak odpoczynek, wyciszenie i relaks. Stan odprężenia możemy uzyskać na wiele sposobów. Najłatwiejszy jest oczywiście sen: czy to nocny czy mała drzemka w ciągu dnia. Warto również spróbować medytacji oraz relaksacji, takie metody w prosty sposób sprawią, że się zrelaksujemy, wyciszymy i uspokoimy swoje emocje.

Po lekturze powyższego tekstu z pewnością każdy z nas nieco inaczej spojrzy na smutek. Nie zobaczymy już w nim emocji jedynie negatywnej ale i sygnał do pozytywnej zmiany. Każdy z nas jednak powinien wybrać skuteczne u siebie sposoby na uczucie smutku, aby poradzić sobie z nim, gdy będzie zbyt silny.