Czym jest sceptycyzm? Kim jest sceptyk? Życie ze sceptykiem

Sceptycyzm jest jednym z nurtów filozoficznych starożytności, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Obecnie określa pewną postawę życiową, opartą o stałe powątpiewanie oraz tendencję do poszukiwania informacji i rozwiewania wątpliwości. Jaki jest współczesny sceptyk i czy warto nim być?

Trochę historii - filozofia sceptyków

Filozofia sceptyczna narodziła się na przełomie I oraz II wieku naszej ery. Sceptycy uważali, że należy z zasady wątpić w każda teorię orz starać się ją udowodnić, aby okazała się prawdą. W ten sposób udowadniamy każdą teorię tak, aby dojść do tej, której udowadniać już nie trzeba. Za hasło tej filozofii można uznać pogląd, że: "Nic nie jest pewne". Według sceptyków fundamentem życia była samoświadomość. Krokiem pierwszym było wątpienie, ponieważ jeśli wątpimy, to myślimy. Z kolei osoby myślące - istnieją. Jednym ze starożytnych przedstawicieli tego nurtu był Kartezjusz, autor słynnego motta: "Myślę, więc jestem". Według filozofa można było zwątpić we wszystko - w tym w rzeczy materialne oraz wiedzę - z wyjątkiem zwątpienia w Boga oraz w istnienie myśli.

Kim jest sceptyk? - sceptycyzm dzisiaj

Krótka historia sceptycyzmu przydała się jako wstęp do rozważań na jego temat. Kogo dzisiaj uważamy za sceptyka? Czy jest to spójne z dogmatami filozoficznymi starożytności? Taka współczesna osoba:

• odnosi się z dużą rezerwą do wszystkiego;
• jest bardzo zachowawcza, ostrożna;
• jest wątpiąca, stale poszukująca udowodnienia prezentowanych tez;
• nie wierzy plotkom, pogłoskom, różnym opiniom dopóki sama ich nie sprawdzi;
• zwykle nie wystarcza jej jedno źródło informacji, zawsze szuka potwierdzenia w kilku innych, zwykle różnych źródłach;
• dopytuje, jest wnikliwa, dokładna, skrupulatna;
• lubi wszystko kilka razy sprawdzać, bywa perfekcjonistą;
• bywa nieufna, podejrzliwa, nie uwierzy w nic, na co nie ma dowodów;
• często powstrzymuje się przed głoszeniem sądów w obawie, że nie są słuszne, może przez to być odbierana jako mało kompetentna lub mało pewna siebie.

Życie ze sceptykiem - rodzic, partner, przyjaciel

Wiemy już, jak zachowują się takie osoby oraz jakie cechy charakteru są dla nich typowe. Warto odpowiedzieć sobie teraz na pytanie, jak ich sposób funkcjonowania przekłada się na życie, zarówno prywatne, jak i zawodowe. Jak wygląda życie codzienne ze sceptykiem, np. rodzicem, partnerem czy przyjacielem?

1. Rodzic - sceptyk - wymagający, wnikliwy i nieufny
Jest to osoba wymagająca, czasem nazbyt surowa, bardzo dokładna, wnikliwa, czasami może nam się wydawać, że nas przesłuchuje. Nie dowierza temu, co mówimy, oczekuje dowodów, wyjaśnień, dodatkowych instrukcji. Bywa nieufna, co dziecku może godzić w poczucie własnej wartości. Dorośli, wychowywani przez sceptyków, mogą przejmować ich sposób funkcjonowania, ale nie jest to regułą.

2. Partner - sceptyk - nieufny perfekcjonista
Bycie w związku ze sceptykiem nie należy do najłatwiejszych… To osoba o skłonnościach do perfekcjonizmu, również w wieku kwestiach, dotyczących związku. Z drugiej strony jest podejrzliwa, nieufna, stale się czegoś domyśla, czegoś poszukuje. Ma problemy z podejmowaniem decyzji, co we wspólnym życiu we dwoje może być widoczne i - niestety - frustrujące. Nie mniej jednak w związku taka osoba jawi się również jako partner, który pomaga rozwiać wątpliwości w niektórych kwestiach.

3. Przyjaciel - sceptyk - zdystansowany i ostrożny
Jaki jest przyjaciel? Czy można z taką osobą stworzyć trwałą, opartą na zaufaniu relację? Oczywiście, ale wymaga to pewnych kompromisów i cierpliwości z naszej strony. Taki przyjaciel jest osobą ostrożną, stale poszukującą informacji i potwierdzenia swoich tez. Może razić jego początkowe zdystansowanie ale gdy go lepiej poznamy, docenimy jego sumienność i dokładność.

Zawody dla sceptyków

Co z karierą sceptyków? W jakich zawodach takie osoby odnajdują się najlepiej? Jakie profesje pozwolą im wykorzystać zasoby? Sceptycy na pewno dobrze poczują się w profesjach wymagających stałego pogłębiania wiedzy oraz udowadniania czegoś. Będą więc znajomymi badaczami i naukowcami. Wiele osób o takich cechach charakteru pozostaje więc po studiach na uczelni i poświęca się karierze naukowej. Jeśli nie doktorat, to co? Na pewno dobrym wyborem będzie praca w sądownictwie. Tytułowa osoba będzie dociekliwym sędzią, skrupulatnym prawnikiem czy stale poszukującym informacji adwokatem. Sprawdzi się też jako radca prawny, księgowy, ekonomista czy pracownik sektora bankowego. W takich zawodach sprawdzi się ich dokładność oraz  skrupulatność.

Czy warto być czasem sceptykiem? Zalety sceptycyzmu

Podsumowując zebrane informacje: czy warto być sceptykiem? Jakie mocne strony ma posiadanie takich cech charakteru, w czym może nam w życiu pomóc?

• Taka osoba nie spoczywa na laurach, stale poszukuje nowych wyzwań, chce się czegoś dowiedzieć;
• Tytułowy nurt jest przeciwieństwem głupoty oraz bierności, oznacza stałe podnoszenie swoich kwalifikacji, poszerzanie wiedzy, horyzontów. Jest niejako synonimem intelektualizmu i stałego dążenia do prawdy;
• Sceptyk jest człowiekiem wolnym. W wielu przypadkach nie kieruje się tym, co myślą inni, ma na każdy temat swoje zdanie, chce i potrafi go bronić. Nie musi się uzależniać od opinii innych ludzi;
• Bycie osobą o tendencjach do wątpienia zmusza do myślenia, każe nam dociekać, dowiadywać się, co pozytywnie wpływa na poziom naszej wiedzy, ale i samoocenę - zwykle jest to człowiekiem inteligentny, bystry i oczytany. Poszukując bowiem odpowiedzi na swoje pytania oraz rozwiewając liczne wątpliwości: wzbogaca wiedzę oraz kompetencje. Ponadto są oni zwykle osobami rozważnymi, myślą racjonalnie, daleko im do beztroskiego optymizmu, ale i pesymizmu oraz czarnowidztwa. Skupiają się na faktach i na dowodach, które są potwierdzone.

Wady bycia sceptykiem

• W życiu sceptyka stale pojawia się pewnego rodzaju niepokój, że czegoś nie wie, że coś, w co wierzy, nie jest prawdą - na dłuższą metę może być to męczące, frustrujące;
• Sceptycy miewają trudności w kontaktach z innymi ludźmi, są bowiem zwykle introwertykami, wolą "zamykać się" w świecie własnych przekonań, skupiać się na dowodzeniu, dochodzeniu do prawdy niż na spotkaniach towarzyskich;
• Dodatkowo, dla innych ich postawa może być frustrująca - bowiem poddają w wątpliwość to, czego dowiedzą się od ludzi. Społeczeństwu wydają się więc niemili, zadufani w sobie, krytyczni. Ich tendencja do podważania wypowiedzi innych może być odbierana jako nadmierna pewność siebie oraz tendencja do narcyzmu;
• Ponadto tytułowa osoba bywa narcyzem i osobą skoncentrowaną na sobie.