Czasami popadamy w nostalgię, mamy wówczas nastroje melancholijne, nostalgiczne. Tęsknimy przez całe nasze życie. Nostalgia jest stanem emocjonalnym, obejmującym poczucie braku czegoś lub kogoś, uczucie smutku, ale i zamyślenia, pozwala nam wracać do przeszłości i cieszyć się nią, co może wpływać na to, jak się zachowujemy, co myślimy. Za czym tęsknimy i dlaczego? Czy nostalgia jest dobra? A może trzeba uważać z nadmiarem tęsknoty?
Czym jest nostalgia i za kim lub czym mamy nostalgiczne nastroje?
Nostalgia - czyli tęsknota - to uczucie braku kogoś lub czegoś - tak brzmiała definicja, przytoczona w poprzednim akapicie. Za kim jednak lub za czym możemy tęsknic? Na pewno tęsknimy w swoim życiu za:
- bliską osobą, której nie ma obok nas, która odeszła - bardzo często tęsknimy za bliską, nierzadko ukochaną sobą, której już nie ma przy nas, z jaką się rozstaliśmy, która od nas odeszła, ale także zmarła… To silny i bardzo bolesny rodzaj tęsknoty, którego nic nie może złagodzić… Dana osoba pojawia się w naszych myślach, czasem również i snach wspominamy ją, wspólnie spędzone chwile, wiele rzeczy ją nam przypomina… Jeśli nie ma możliwości, by dana osoba wróciła, tęsknota jest silna, a my czujemy, że nie możemy sobie z nią poradzić, poszukajmy pomocy i wsparcia u bliskich, ale również i u specjalistów. Pomoże nam uporać się z emocjami oraz poradzić sobie ze stratą;
- ludźmi, których chwilowo nie ma przy nas - tęsknimy również za ludźmi, którzy są, ale nie ma ich obok nas, nie możemy z nimi bezpośrednio porozmawiać, przytulić się do nich, zrobić czegoś razem, np:. gdy nasi rodzice mieszkają w innym mieście, rodzeństwo czy przyjaciele za granicą, ktoś przebywa w szpitalu, wojsku czy zakładzie karnym. To specyficzny rodzaj tęsknoty, ponieważ sama osoba jest i istnieje, w wielu przypadkach możemy z nią rozmawiać, zobaczyć ją, np.: na kamerce internetowej, ale to nie to samo, nie możemy bowiem z nią być. Zwykle jednak ten rodzaj tęsknoty ma charakter krótkotrwały;
- miejscem, w jakim się wychowaliśmy, w jakim czuliśmy się dobrze - wielu z nas tęskni w dorosłym życiu za swoim rodzinnym domem, za tym bezpiecznym miejscem, w jakim uczyliśmy się życia, gdzie spędzaliśmy najpiękniejsze chwile swojego życia. Choć jako dorośli również jesteśmy szczęśliwi, to jednak dom rodzinny - czy każde inne tego typu miejsce, np.: dom dziadków - kojarzy nam się najlepiej;
- dzieciństwem i dobrymi chwilami z wczesnych lat życia - doświadczamy również nostalgii za okresem dzieciństwa - czasem, gdy byliśmy dziećmi, gdy nie mieliśmy tylu problemów, trosk, zmartwień, nie interesowały nas raty kredytu, wysokość pensji, ceny w sklepach, spędzaliśmy czas radośnie i beztrosko;
- wspomnieniami, które są dobre - każdy z nas ma bagaż dobrych, radosnych, pięknych wspomnień do których chętnie i często wraca. To takie dobre myśli, które potrafią skutecznie poprawić nastrój w gorsze dni. Dobre wspomnienia mogą być również źródłem tęsknoty, sprawiać, że zaczynamy zatracać kontakt z rzeczywistością i żyć wspomnieniami;
- ojczyzną - krajem, w jakim się wychowaliśmy. Dotyczy to osób, które z różnych przyczyn mieszkają od dłuższego czasu na granicą;
- smakami i zapachami, które dobrze się nam kojarzą - wielu z nas ma takie smaki i zapachy w pamięci, które pamięta i jakie dobrze nam się kojarzą, np.: smak ciasta, jakie robiła nasza mama, zapach perfum ukochanej osoby;
- przeszłością, młodością - to rodzaj tęsknoty, który często dotyka osoby w wieku dojrzałym, ale i podeszłym. Gdy widzimy upływ czasu, to, jak szybko dorastamy, dojrzewamy, starzejemy się, zaczynamy tęsknić za tym, co było, jacy byliśmy. Osoby starsze bardzo często wspominają swoje lata dzieciństwa i młodości, opowiadają o nich z nutką nostalgii;
- tym, co już nie wróci - to kolejny silny (i bywa, że bolesny) rodzaj tęsknoty. Każdy z nas mógłby pod tym pojęciem podpisać, co innego - to, co nie wróci. Może to być dana sytuacja, osoba, miejsce, wspomnienie… Nie ma dwóch takich samych chwil w życiu. Czasem, gdy wracamy w jakieś miejsca, wracają wspomnienia. "Powroty rodzą różne złudzenia, wśród nich to, że przeszłość może gdzieś trwać, cudem zachowana na jakiejś zapomnianej wysepce rzeki czasu. To złudzenie nazywamy nostalgią" (Mariusz Ziomecki, Mr. Pebble i Gruda). Jest tak, ponieważ "(…) bardzo piękne momenty mają zawsze w sobie melancholię. Człowiek czuje, że są przelotne, chciałby je utrwalić, ale nie może" (André Maurois, Klimaty).
Uczucie nostalgii
Zalety i wady nostalgii
Czy warto tęsknić i dlaczego? A może tęsknota może być niebezpieczna?
Do zalet tęsknoty na pewno możemy zaliczyć to, że:
- pomaga nam utrwalać wspomnienia, sprawiać, że pamięć o danych osobach, miejscach i zdarzeniach jest wciąż żywa;
- zachęca nas do przemyśleń, refleksji nad sobą i swoim życiem, sprawia, że zastanawiamy się nad tym, co było, co z kolei może nas ustrzec przed popełnianiem wielu błędów;
- pomaga spojrzeć na nasze życie z dystansu, zastanowić się nad nim, ale i je docenić;
- pogłębia nasze relacje z ludźmi, np.: gdy oddajemy się wspomnieniom z bliskimi osobami;
- pozwala się zrelaksować, odprężyć, uspokoić, wyciszyć;
- poprawia nastrój poprzez powracanie do miłych chwil i dobrych wspomnień, np.: z okresu dzieciństwa;
- pozwala na dokonywanie dobrych, pozytywnych zmian w swoim życiu, np.: gdy zaczynamy nostalgicznie wspominać piękne początki związku, w który obecnie wkradła się rutyna, może stać się motywacją do zmian na lepsze, np.: pracy nad związkiem;
- podnosi naszą samoocenę i pozytywnie wpływa na pewność siebie;
- pozwala nam radzić sobie z trudnymi sytuacjami i lepiej adaptować się do nieuniknionych życiowych zmian, np.: wyprowadzka dorosłych dzieci z domu, przejście na emeryturę itp.
Kiedy tęsknota może być przytłaczająca i niebezpieczna?
Co z wadami nostalgii? Na pewno należy uważać, gdy omawiane zagadnienie:
- sprawia, że zapominamy o teraźniejszości i coraz częściej przebywamy myślami w wyidealizowanej przeszłości, np.: okresie dzieciństwa;
- pogłębia się nasza samotność życiową, izolujemy się z życia społecznego;
- przestajemy doceniać obecne życie i skupiamy się na wspomnieniach, rozpamiętujemy je i narzekamy na to, co aktualnie niesie nam los;
- nie działamy, stajemy się bierni, nie chcemy nic zmieniać, ponieważ kiedyś i tak było lepiej, inaczej.
Nostalgiczny nastrój a chandra i depresja
Smutny, spokojny, zamyślony, refleksyjny… czy i dlaczego wpadamy w takie nastroje? Czy są one dla nas dobre czy jednak trzeba uważać na zbyt częste popadanie w takie emocje? Nostalgia sama w sobie nie jest zła, jak wiemy ma sporo pozytywnych skutków dla naszego życia i zdrowia psychicznego. Warto jednak pamiętać, że wiele pojęć i stanów emocjonalnych może nostalgię przypominać, ale wcale nią nie jest.
Nostalgiczny nastrój kobiety
Chandra
Tym terminem określamy stan pogorszonego nastroju, pojawia się smutek, spowolnienie procesów poznawczych, dana osoba jest spokojna, nieco wycofana, nie ma na nic ochoty, traci zainteresowanie pasjami. Jest to jednak stan krótkotrwały, może mieć charakter sezonowy (np. chandra jesienna) czy być związany z wydarzeniami życiowymi (np. chandra po rozstaniu z partnerem).
Stany depresyjne i depresja
Nie pomylimy raczej zwykłej nostalgii ani nawet chandry z nastrojami depresyjnymi czy chorobą psychiczną, zwaną depresją. Depresja jest zaburzeniem nastroju, którego diagnozowaniem zajmuje się lekarz psychiatra. Obejmuje ona długotrwałe pogorszenie nastroju, pojawia się smutek, jest jednak o wiele silniejszy niż w przypadku nastrojów nostalgicznych czy chandry. Osoba chora na depresję jest ponadto apatyczna (bierna, niechętna do jakiegokolwiek działania), pojawia się pogorszenie funkcjonowania poznawczego (spadek koncentracji, problemy z pamięci, skupieniem się), problemy ze snem i apetytem. Osoba z depresją ma poczucie beznadziejności i bezsensu, nie chce nic robić, ponieważ nie widzi w tym celu i sensu. Jej życie jest monotonne, zwykle spędza je w sposób nieproduktywny lub wykonuje swoje obowiązki mechanicznie. Nie cieszy jej to, co wcześniej sprawiało jej przyjemność, traci zainteresowanie życiem prywatnym, zawodowym, towarzyskim, nie poświęca czasu na swoje pasje. Objawy depresji nietrudno przegapić osobie postronnej, która dobrze zna chorego i widzi zmiany w jego zachowaniu. Istnieje kilka rodzajów i typów depresji, w tym depresja poporodowa. W przypadku zdiagnozowania depresji niezbędne jest odpowiednio szybkie wdrożenie leczenia, w tym farmakoterapii oraz terapii psychologicznej. Pamiętajmy, że depresja nie jest chorobą, którą można raz na zawsze wyleczyć. Osoba bez objawów nazywana jest chorym w remisji, wymaga obserwacji psychiatrycznej, nietrudno bowiem o nowe epizody depresyjne, zwłaszcza, gdy choroba w przeszłości wymazywała tendencję do nawrotów. Czy w przypadku depresji w remisji nostalgiczne nastroje mogą zwiastować kolejny epizod? Nie jest to regułą, ale jeśli dana osoba jest pod opieką psychiatry i psychologa, warto konsultować każdy przypadek obniżonego nastroju.
Pamiętajmy, że warto i wolno nam popadać w nostalgię, poddawać się nostalgicznym nastrojom. Nie brnijmy jednak we wspomnienia za bardzo, aby nie utracić tego, co najcenniejsze: dnia dzisiejszego.
Komentarze