Czym jest plotka? Definicja. Dlaczego i o czym plotkujemy?

Plotkujące kobietyPlotka pojawia się czasami zupełnie znikąd, ale sprawia, że wszyscy wokół "nadstawiają" ucha. Każdy chce ją usłyszeć, jest ciekawa, tajemnicza i instygująca… to pogłoska, która może wywoływać w towarzystwie śmiech, wzbudzać zainteresowanie, ale i… być źródłem cierpienia osoby, której dotyczy. Czym dokładnie jest plotka, dlaczego i o czym plotkujemy?

Definicja plotki - czym jest i jak powstaje platka?

W psychologii oraz języku potocznym plotką nazywamy informację, które nie jest potwierdzona, ale istnieją pewne przesłanki, które przemawiają za prawdziwością danego twierdzenia. Plotka dotyczyć może różnych sfer naszego życia, zarówno życia prywatnego, jak i zawodowego. Plotka to pogłoska, informacja niesprawdzona, zwykle powstającą przypadkowo, ale też rodząca się szybko, nagle. Bardzo często ma tu znaczenie zwykłą ludzka ciekawość i bazowanie na pewnych przesłankach, nie zawsze oczywiście sprawdzonych.

Dlaczego plotkujemy?

Pogłoski są z nami od zawsze i zawsze z nami będą, zarówno w miejscu pracy, jak i w gronie rodziny czy znajomych. Rozprzestrzeniają się one bardzo szybko. Nawet, gdy ktoś powierzył nam coś w zaufaniu może się zdarzyć, że ta informacja - lotem błyskawicy - dotrze do niewiarygodnie dużej liczby osób. Niemniej warto zadać sobie pytanie, dlaczego plotkujemy?

Plotki:

  • lubimy mówić / szeptać - bo jest to przyjemne, interesujące, czasem zabawne;
  • informują nas o czymś - czasami są sygnałami, aby zgłębić dany temat, dowiedzieć się, czy coś jest prawdziwe - stymuluje to nasze procesy poznawcze, zmusza do wysiłku i zwiększa ciekawość;
  • przyczyniają się do ustanowienia i utrzymania naszej pozycji w grupie, czy to grupie znajomych, czy rodzinie lub miejscu pracy - bardzo często bowiem rozpowiadamy pogłoski z osobami, którym ufamy, które są nam bliskie;
  • mają za zadanie z jednej strony budować napięcie i sprawiać, że atmosfera zaczyna gęstnieć… a z drugiej strony są bardzo często sposobem na jego rozładowanie, na śmiech i żarty;
  • relaksują, sprawiają, że choć na chwilę odrywamy się od obowiązków zawodowych czy prywatnych problemów;
  • dają upust naszym pragnieniom, bardzo często bowiem dodajemy do przekazywanej informacji "coś" od siebie…;
  • sprawiają, że sami wymyślamy rozwiązania, stymulują kreatywność;
  • zaspokajają naszą ciekawość, pozwalają w wybrany sposób wytłumaczyć niezrozumiałe dla nas zjawiska społeczne, np.: zmianę czyjegoś zachowania - częstymi przypadkami są informacje na temat romansu, choroby rozstania się z kimś itd.

Dlaczego plotkujemy?
Plotkowanie

O czym plotkujemy?

Nie da się ukryć, że plotki są bardzo różnorodne - poruszają wiele mniej i bardziej ciekawszych tematów, ponieważ plotkować można… praktycznie wszędzie i o wszystkim - zwykle plotkujemy:

  • o pracy - obmawiamy szefa, rozmawiamy o tym, kto awans dostanie/dostał i dlaczego, kto zostanie pominięty przy rozdzielaniu premii, czy i jakie wysokie będą wpłaty po podwyżkach;
  • o pieniądzach - kto i ile zarabia, kiedy i jakie będą podwyżki cen, kto dorobił się swojego majtku nieuczciwie;
  • o kolegach, koleżankach z pracy i grupy towarzyskiej: bardzo często takie plotki rodzą się, gdy mamy z kimś zatarg;
  • o miłości - flirtowaniu, romansowaniu, poprzez obserwację zachowań ludzi mogą rodzić się pogłoski na temat tego, kto z kim się spotyka itp.;
  • o zdrowiu i chorobach, np.: kto na co zachorował, jak się leczy;
  • o innych osobach, w tym ich cechach charakteru, które lubimy i nie;
  • o gwiazdach i znanych osobach - to jedne z najbardziej lubianych i najmniej inwazyjnych pogłosek - obmawiamy bowiem kogoś, kogo tak naprawdę nie znamy i zwykle nie możemy mu tym w żaden sposób zaszkodzić.

Plotka - fakty i mity

Poniżej kilka najpopularniejszych faktów i mitów na temat plotki. Które są prawdą, a które… zwyczajną bujdą?

1. Plotkują głównie kobiety

Twierdzi się, że przekazywanie sobie nie do końca potwierdzonych informacji jest domeną kobiet. To panie mają plotkować przy okazji towarzyskich spotkań, wizyt u fryzjera. Czy rzeczywiście tak jest? Zwykle kobiety podchodzą do życia bardziej emocjonalnie niż mężczyźni (którzy częściej bywają racjonalistami). Jest to związane z kwestiami hormonalnymi u kobiet - sposób funkcjonowania pań nierzadko jest zdeterminowany przez aktualny moment cyklu miesiączkowego. A gdy kierujemy się emocjami, czasem trudno o racjonalne argumenty… Może więc się zdarzyć, że panie mają większą tendencję do powtarzania niesprawdzonych informacji. Mężczyźni wolą to, co sprawdzone, potwierdzone i pewne, ale oczywiście nie jest to regułą.

2. Plotka powstaje z niczego

Owszem, plotka może być w całości wytworem naszej wyobraźni, historią zupełnie "wyssaną z palca", bardzo często powstaje bowiem w emocjach, np.: w odwecie na kimś, kto nas skrzywdził, zdenerwował, np.: zraniona żona po zdradzie męża rozpowiada wszystkim o tym, że nie była zadowolona z jakości ich zbliżeń seksualnych lub rozgoryczony zwolniony pracownik rozpowiada o rzekomych "ciemnych interesach" swojego byłego szefa.

Domowe plotki
Domowe plotki

3. Plotka jest niewinna i nie może nikogo skrzywdzić

Plotka, choć z pozoru niewinna, może wyrządzić osobie - której dotyczy - wiele krzywdy... Jeśli jest negatywna, jej skutki mogą bardzo zaszkodzić temu, o kim plotkujemy... Jakie nieprzyjemne konsekwencje, czasami wręcz groźne, może nieść za sobą zwyczajna pogłoska?

  • Może powodować drwiny, obmawianie, kpienie z kogoś, np.: na skutek pomówienia o pewne zachowania czy cechy charakteru - przykładami są tutaj: koleżanka romansuje z szefem, ktoś jest w nieplanowanej ciąży, ktoś stracił majątek...;
  • Może być źródłem przykrości dla danej osoby, np.: gdy rozpowiadamy, że ktoś nie ma pieniędzy, ubiera się w lumpeksach, nie ma gustu itp.
  • Może przyczynić się do zerwania więzi emocjonalnej - przyjaźni lub związku np.: gdy poruszamy kwestię zdrady lub flirtu;
  • Może powodować problemy w pracy, w tym utratę posady i trudności prawne, np.: gdy rozpowiadamy pogłoski o służbowym romansie, nieuczciwych interesach czy firmowych finansach.

Uwaga! Plotka może powodować problemy natury prawnego - gdy plotkujemy, że ktoś kogoś molestuje itp. Takie informacje mogą mieć bardzo dużą siłę, należy wyjątkowo uważać co i o kim mówimy…

Jak widać, tytułowe informacje mogą być bardzo bolesne emocjonalnie… Gdy nieprzychylna plotka trafi na osobę bardzo wrażliwą, która nie potrafi poradzić sobie z jej zasięgiem oraz konsekwencjami, np.: wyśmiewaniem w towarzystwie, może się to skończyć naprawdę groźnie - osoba dotknięta może mieć myśli depresyjne, rezygnacyjne, a nawet podejmować z tytułu nieprawdziwych informacji próby samobójcze!

4. Plotka może być karalna

Owszem, to sformułowanie - choć wielu osobom wydaje się o wiele na wyrost… - może być prawdą!

Uwaga! Plotkowanie, a dokładniej powtarzanie nieprawdziwych informacji o kimś, co narusza jego dobro, może zostać określone jako czyn karalny i zaklasyfikowane jako przestępstwo - naruszenie dóbr osobistych. Nieprzychylne pogłoski godzą bowiem w nasze dobre imię i reputację.

Jak reagować na plotki? Jak radzić sobie z krzywdzącymi pomówieniami?

Jak wiemy z informacji zamieszczonych powyżej, rozpowiadanie pogłosek może być bardzo krzywdzące dla osoby, której dotyczy, może wyrządzić jej wiele krzywd emocjonalnych, ale i zaszkodzić w pracy czy związku.

Co zrobić, gdy bliska nam osoba albo my sami jesteśmy ofiarą krzywdzącej plotki?

Na pewno nie należy na siłę walczyć z nią - wiemy bowiem jak szybko i nieprzewidywalnie się ona rozprzestrzenia. Warto raz głośno i stanowczo zaprzeczyć doniesieniom, ale się nie tłumaczyć (zgodnie z powiedzeniem - tłumaczy się winny) i jasno określić swoje stanowisko względem pogłoski i osób jej rozpowiadających, np.: mówiąc: "Przepraszam, ale nie podoba mi się to, co mówisz na temat mojej mamy. Nie jest to prawdą, ponieważ pracuje uczciwie, jest pokojówką w hotelu i legalnie zarabia na swoje utrzymanie. Proszę, abyś przestał w ten sposób o niej mówić, bo będę musiała porozmawiać z Twoimi rodzicami o tym, że obrażasz moją rodzinę".

Nazywajmy po imieniu to, co się dzieje i mówmy otwarcie na co i dlaczego się nie godzimy. W ten sposób ustanawiamy i szanujemy swoje granice oraz pokazujemy innym, że nie wolno ich przekraczać. I na koniec... dbajmy o siebie. Pogłoska, choć z pozoru niewinna i zabawna, może być brutalna i nieprzyjemna. Naszym zadaniem jest walczyć z plotkami krzywdzącymi, które mogą - zamiast śmiechu - nieść rozczarowanie i łzy.