TSR - Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach - czym jest, kiedy ją stosować? Założenia TSR

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR) jest nowoczesnym nurtem terapeutycznym, który pozwala na kierowanie procesem terapeutycznym przez samego pacjenta. Jego celem jest okrycie mocnych stron w osobie klienta oraz szukanie rozwiązań problemów na bazie tych walorów. To innowacyjne, ale bardzo skuteczne podejście terapeutyczne, wykorzystywane w przypadku wielu zaburzeń oraz trudności w funkcjonowaniu. Warto dowiedzieć się czegoś więcej o tym ciekawym podejściu w terapii.

Czym jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach?

Istotą terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach (TSR) jest wskazywanie pacjentowi jego mocnych stron, które mają pomóc mu znaleźć rozwiązanie w danej sytuacji.

To innowacyjna metoda terapeutyczna, która wyraźnie unika wracania do przeszłości. Koncentruje się na tym, co jest tu i teraz oraz pozwala planować przyszłość.

TSR to terapia krótkoterminowa, która pozwala skupić się na konkretnym problemie. Adresowana jest do osób ze stwierdzonymi zaburzeniami, ale praktycznie do każdego, kto ma jakieś trudności w funkcjonowaniu i pragnie sobie z nimi poradzić. Jedynym wymogiem, który stawia się przed pacjentem jest chęć współpracy oraz zorientowanie na zmianę, która z założenia jest pozytywna i ma prowadzić do poprawy jakości życia.

Założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach opiera się na trzech filarach. Sformułowane są one w formie następujących zasad:

1. Jeśli coś działa, rób to częściej - terapia uczy powtarzania zachowań, które są nam pomocne, pomagają rozwiązywać problemy i przyczyniają się do poprawy naszego samopoczucia i jakości życia;
2. Jeśli coś nie działa, nie powtarzaj tego, rób coś innego - w ramach terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach uczymy się, że należy porzucać zachowania, które nie pomagają nam w rozwiązywaniu problemów - należy szukać innych rozwiązań;
3. Jeśli coś się zepsuło, nie naprawiaj tego, spróbuj zrobić to inaczej - trzecia zasada odnosi się do poszukiwania nowych rozwiązań najprostszych w momencie, gdy coś się nam nie udało.

Te trzy zasady terapii koncentrowanej na rozwiązaniach warto wcielić w życie na stałe.

Jakie jeszcze założenia są istotne z punkt widzenia tego typu terapii? Poniżej kilka najbardziej istotnych.

• Pacjent jest ekspertem od swojego życia, zna siebie najlepiej, potrzebuje jedynie wsparcia, aby wiedzieć, jak korzystać ze swoich zasobów;
• W trakcie spotkań nie skupiamy się na przeszłości, na negatywach. Bazujemy jedynie na tym, co dobre, na zaletach i mocnych stronach klienta. Koncentrujemy się na tym, jak wykorzystać je tu i teraz oraz uczynić z niego coś dobrego w przyszłości;
• Terapia ma pomagać w formułowaniu celów oraz swoich marzeń, jak również realizowaniu ich;
• Terapia ma na celu uzmysłowić pacjentowi w czym jest dobry i jak może sam osiągnąć sukces;
• Pracujemy metodą małych kroków, terapeuta towarzyszy pacjentowi w całym procesie terapeutycznym;
• W procesie terapeutycznym nie jest stawiana diagnoza, to pacjent decyduje kiedy i nad jakimi problemami chce pracować, proces jest bardzo dynamiczny ale i elastyczny, dopasowany do odbiorcy.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach - metody i techniki pracy z pacjentem

Terapia skoncentrowana na rozwiązania wykorzystuje wiele innowacyjnych metod i technik pracy z pacjentem. Poniżej opis 4 najczęściej wykorzystywanych.

Komplementowanie
To innowacyjna technika terapeutyczna polegająca na wspieraniu pacjenta w określaniu jego mocnych stron, zadawanie pytań o zasoby, walory, zalety. Pomaga ona w wzmacnianiu poczucia własnej wartości, podnosi samoocenę i sprawia, że pacjent staje się gotowy do określenia swoich celów oraz realizowania ich.

Przeformułowanie
Zwane inaczej reframingiem, to technika, która ma za zadanie zmieniać negatywne sądy o nas samych w coś pozytywnego, np. jeśli pacjent uważa, że jest impulsywny, w ramach terapii ma zrozumieć, że jest energiczny i spontaniczny.

Skalowanie
To ciekawa metoda, która pozwala zarówno pacjentowi, jak i terapeucie na zrozumienie, jak trudny jest problem z jakim pacjent do nas przychodzi. Polega na zastosowaniu skali od 1 do 10, gdzie 1 to problem bardzo mocno utrudniający funkcjonowanie, a 10 określa problem nieistniejący. Skalowanie można stosować praktycznie na każdej sesji.

Pytanie o cud
Ciekawie nazwana technika bardzo stymuluje kreatywność pacjenta, pomaga we wzmacnianiu pewności siebie i motywacji do działania. Polega na wizualizowaniu swojej przyszłości jako świata bez problemów: doświadczony terapeuta może przy jej wykorzystaniu przepracować z pacjentem wiele problemów.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach TSR - kiedy ją stosować, a kiedy lepiej nie?

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach znajduje zastosowanie w przypadku wielu trudności zaburzeń. Coraz częściej wykorzystuje się ją podczas terapii:

• zaburzeń depresyjnych i zaburzeń lękowych, w tym nerwic;
• uzależnień oraz wsparcia dla osób współuzależnionych;
• zaburzeń odżywiania, w tym anoreksji i bulimii.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest niezwykle skuteczna również w przypadku:

• bycia ofiarą ale i sprawcą przemocy;
• doświadczenia trudnej sytuacji w życiu, np. bycia świadkiem lub ofiara wypadku, straty bliskiej osoby, doświadczenia rozwodu lub rozpadu związku;
• problemów w związku oraz problemów wychowawczych z dzieckiem w każdym wieku;
• niskiej samooceny i małej pewności siebie;
• trudności w określeniu celu i sensu w życiu.

Terapia TSR pozwala prowadzić zarówno spotkania indywidualne, jak i terapię par i spotkania grupowe. To bardzo nowoczesna i elastyczna forma pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej. Co ciekawe, wykorzystywana jest również w biznesie, zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz doradztwie zawodowym.

Kto jednak nie powinien poddawać się sesjom w ramach TSR? Psychologowie uważają, że terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach powinni unikać pacjenci w aktywnej fazie zaburzeń psychicznych takich jak schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa, a także osoby po próbie samobójczej.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach - dlaczego jest tak skuteczna?

Na czym polega siła TSR, dlaczego jest ona tak ceniona i skuteczna? Poniżej zalety tego modelu terapii.

• Bazuje na prostych metodach zamiast na skomplikowanych dla pacjenta tezach teoretycznych, pozwala na lepsze poznanie siebie oraz swoich mocnych stron;
• Pacjent jest traktowany jako znawca samego siebie, czuje się ważny w czasie terapii na każdym etapie jej trwania;
• Efektem "ubocznym" TSR jest wzrost pewności siebie oraz samooceny u pacjenta, który po pewnym czasie sam uczy się rozwiązywać problemy na bazie technik i metod wykorzystywanych w czasie sesji terapeutycznych. Terapia uczy samodzielności i zaradności w życiu;
• TSR uczy patrzenia na problem z kilku perspektyw, uczy kreatywności, twórczego myślenia oraz elastyczności;
• Terapia nie skupia się stricte na problemach, ale na potrzebach pacjenta, np. gdy klient powie terapeucie: "Mam problemy w relacji z partnerem", terapeuta zapyta: "A jak chciałaby Pani/chciałby Pan, aby wyglądała Wasza relacja?". Takie podejście pomaga w formułowaniu własnych potrzeb i pragnień co do różnych sfer swojego życia.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach - jak zostać terapeutą?

Jak zostać specjalistą z zakresu TSR? Należy odbyć stosowne szkolenie, które uprawnia do prowadzenia terapii w tym nurcie. Jest ono adresowane do absolwentów psychologii, pedagogiki i kierunków pokrewnych - należy posiadać doświadczenie zawodowe w sferze udzielania pomocy psychologicznej i terapeutycznej. Szkolenie obejmuje kurs podstawowy oraz zaawansowany, którego ukończenie jest równoznaczne z otrzymaniem certyfikatu, uprawniającego do prowadzenia terapii. Certyfikowani terapeuci mogą pracować w ramach samodzielnej praktyki, jak również świadczyć usługi w poradniach zdrowia psychicznego, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, szpitalach czy innych placówkach terapeutycznych. Z powodzeniem może prowadzić również szkolenia z tego zakresu dla klientów biznesowych.