Płacz - czym jest, co nam daje? Fakty i mity nt. płaczu

Płacz kojarzy się z łzami, smutkiem, czymś przykrym, choć nie zawsze, pojawia się także w chwilach radosnych i wzruszających… Taki właśnie jest i towarzyszy nam praktycznie od urodzenia. Czym dokładnie jest płacz, kiedy i dlaczego płaczemy oraz czy może on spełniać funkcję terapeutyczną?

Czym jest płacz?

Płacz jest reakcją organizmu na emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Pojawia się, gdy chcemy dać upust uczuciom, które się w nasz zgromadziły ale tez wtedy, gdy coś nam dolega, boli nas, jest nam złe. Płakać można także ze szczęścia i wzruszenia.

_{Płaczący mężczyzna}

Zwykle płacz jako dozwolony przypisywany jest dzieciom i kobietom, mężczyzna powinien wyzbywać się tendencji do płaczu. Społecznie może być uznawany za słabość, nieakceptowalny sposób radzenia sobie z emocjami czy aktualną sytuacja. Warto dowiedzieć się czegoś więcej o płaczu, z pewnością wiele informacji okaże się wyjątkowo zaskakujących.

Kiedy i dlaczego płaczemy?

Kiedy w naszym życiu płaczemy, dlaczego pojawiają się łzy? Zwykle łzy kojarzą się nam ze smutkiem ale czy na pewno? Tak naprawdę płaczemy w wielu momentach naszego życia i nie zawsze są to chwile trudne.

Płaczemy, gdy:

• nie jest zaspokojona jakaś pilna potrzeba lub nie możemy jej zaspokoić, np. potrzeba głodu, pragnienia, snu, bliskości z innym - najbardziej widoczne jest to w przypadku małych dzieci, które nie potrafią komunikować swoich potrzeb opiekunom w inny sposób;
• odczuwamy negatywne emocje, związane z tym, że coś nam zagraża, w tym lęk, przerażenie;
• czujemy się bezsilni, zmęczeni dana sytuacją, np. nie możemy się do kogoś dodzwonić w ważnej sprawie, kolejny raz nie zdaliśmy testu, itp.;
• odczuwamy negatywne emocje, związane z czymś, że coś zostało nam odebrane, coś straciliśmy, czegoś nie mamy, w tym smutek, frustrację, żal, tęsknotę;
• w naszym życiu wydarzyło się coś trudnego, nagłego, niespodziewanego, przykrego, np. rozstanie z ukochaną osobą, strata kogoś, wypadek, itp.;
• ktoś sprawił nam przykrość, np. uraził nas, obraził;
• czujemy się zawiedzeni, np. coś nam nie wyszło lub ktoś nas okłamał;
• czujemy ból fizyczny, np. ktoś nas uderzył, przewrócimy się, coś nas boli;
• nie czujemy się dobrze, coś nam dolega.

Płakać możemy również w chwilach pozytywnych, np. gdy:

• zdarzy się coś wyczekiwanego, pięknego, np. ukochana osoba się oświadczy lub dowiadujemy się, że będziemy mieli dziecko, wygramy na loterii, spotkamy kogoś, kogo długo nie widzieliśmy;
• coś ważnego dla nas nam się uda, np. zdać egzamin, dostać na studia, wygrać w konkursie;
• bardzo kogoś kochamy, np. nasze dziecko, partnera, rodziców i ta osoba np. mówi nas, że nas kocha lub inne miłe słowo;
• wydarzy się coś wzruszającego, np. urodzi się nam dziecko, bliska osoba bierze ślub, ktoś wyzdrowiał z ciężkiej choroby, itp.
• słuchamy pięknej muzyki lub oglądamy wzruszający film.

Jak widać, płacz może nam towarzyszyć w wielu momentach naszego życia, może pomagać nam rozładować emocje zarówno pozytywne, jak i negatywne.

Fakty i mity na temat płaczu

Bywa tematem kontrowersyjnym, wiele osób ma na jego temat własne zdanie, co może tworzyć pewne stereotypy na temat płaczu. Warto im się przyjrzeć i dowiedzieć się, jak jest naprawdę.

1. Płacz jest oznaką słabości - MIT

Wiele osób uważa, że pojawienie się łez jest oznaką słabości. Nie jest to prawdą, ponieważ - jak wiemy z lektury poprzedniej części tekstu, płacz spełnia wiele ról i funkcji. Czasami rozpłakanie się wymaga nie lada siły i odwagi, ponieważ jest to pokazanie naszych emocji, dawanie im ujścia.

2. Mężczyzna nie powinien płakać - MIT

To jeden z najpowszechniejszych mitów na ten temat: społecznie uważa się, że ronienie łez nie przystoi mężczyznom. Czy nie jest to - z uwagi na funkcje płaczu - pogląd krzywdzący dla panów? Owszem i warto dokładać starań, aby walczyć z tym mitem. Każdy mężczyzna przezywa emocje w rożny sposób ale przeżywa dokładnie te same uczucia, co kobiety, więc płacz - jako jedna z metod radzenia sobie z emocjami - jest dla niego jak najbardziej dozwolona.

3. Płacz jest zachowaniem osobistym, intymnym - FAKT

Owszem, płakanie jest zwykle - zwłaszcza w przypadku starszych dzieci, nastolatków i dorosłych, czynnością dość osobistą. Kojarzy się z uwalnianiem emocji, okazywaniem ich w sposób dość wylewny, czego świadkiem nie musi być duża ilość osób. Płakać można w samotności albo w towarzystwie bliskich, zaufanych osób, które nas w tym momencie wspierają. Wtedy terapeutyczna rola płaczu jest najbardziej efektywna.

4. Publiczne płakanie nie zawsze jest dobrze postrzegane - FAKT

Pogląd związany z poprzednim: czy publiczne ronienie łez jest dobrze postrzegane? Nie zawsze a;e warto wiedzieć, z jakiej przyczyny tak się dzieje. Co czujemy i myślimy, gdy widzimy kogoś, kto zalewa się łzami? Osoby empatyczne zwykle czuja się źle, jest im smutno, przykro, chcą zrobić wszystko, aby pomóc plączącej osobie, wesprzeć ją i pocieszyć. Osoby z niższym poziomem empatii mogą poczuć się rozdrażnione jako świadkowie tak emocjonalnego "wypływu" emocji u kogoś. Łzy u innych ludzi może również budzić w nas zwyczajnie zakłopotanie, nie wiemy, jak się zachować, co powiedzieć, w jaki sposób pomóc takiej osobie.

5. Płacz pojawia się najczęściej we wczesnym dzieciństwie - MIT

Choć wydawać by się mogło, że dzieci płaczą najczęściej to łzy towarzysza nam zwykle w wieku wczesnodziecięcym, kiedy to maluchy a ten sposób komunikują się z opiekunami (zwykle w wieku niemowlęcym, gdy w ten sposób sygnalizują głód, pragnienie, potrzebę snu czy bliskości). Małe dzieci łzami już zaczynają sygnalizować swoje emocje, w tym smutek, złość czyn strach. Następnie, w wielu nastoletnim, łzy przyjmują rolę jeszcze bardziej terapeutyczną: pomaga radzić sobie z nadmiarem emocji, konfrontującym się z burza hormonów w okresie adolescencji. Tak naprawdę jednak płaczemy w różnym wieku, po prostu w miarę upływu lat staramy się, aby nie był widoczny dla wielu osób, czynimy z niego zachowanie bardziej osobiste.

6. Płacz pomaga nam radzić sobie z emocjami - FAKT

Owszem i to już doskonale wiemy. Płacz jest jedna z form wyrażenia emocji, pomaga nam radzić sobie z nimi, uwalniać je. Ta funkcję spełnia praktycznie w ciągu całego naszego życia.

Co daje nam płacz?

Wydawać by się mogło, że niepozorny płacz, zachowanie, które nawet niezbyt lubimy, które czasem negatywnie nam się kojarzy, może zdziałać tyle dobrego. Psychologowie są zgodni: jest on  potrzebny i może nieść bardzo pozytywne skutki dla całego organizmu, zarówno naszego zdrowia fizycznego, jak i psychicznego.

Płacz bowiem:

• pomaga uporać się z emocjami, łagodzi napięcie i redukuje stres: płakanie uwalnia nas od złych emocji poprzez wydzielanie endorfin, czyli… hormonów szczęścia!
• pozwala nam łatwiej zasnąć, organizm jest zregenerowany, rozluźniony i o wiele łatwiej zapadamy w relaksujący sen;
• łagodzi dolegliwości bólowe: zwykle płaczemy, gdy coś nas boli, prawda?
• łagodzi również obol psychiczny, np. po trudnym rozstaniu, kłótni, traumie emocjonalnej;

Co ciekawe, płacz, a dokładniej nasze łzy są także bardzo… zdrowe! Łzy zawierają bowiem dużo soli i substancji bakteriobójczych, które oczyszczają i chronią nasze oczy przed drobnoustrojami. Chronią również nasz wzrok, także od czasu do czasu warto płakać… na zdrowie!

Płacz jako terapia - czy to dobry pomysł?

Po lekturze powyższych informacji wydawać by się mogło, że płacz jest najlepszą terapią na ból fizyczny, emocjonalnym na gorszy nastrój czy samotność… Owszem, wiele jest w tym prawdy, ponieważ łzy towarzyszą nam praktycznie od początku naszego życia i spełnia niejako rolę terapeutyczną w wielu sytuacjach. Zwykle, gdy w życiu kogoś bliskiego dzieje się coś złego, mamy do niego sprawdzoną radę: "Wypłacz się". Jak wspomniano wcześniej, terapeutyczna rola płaczu obejmuje jego pozytywny wpływ na stan naszych emocji, obniża napięcie i pozwala się wyciszyć po trudnych momentach.

Podsumujmy, dlaczego warto czasem płakać?

1. Pozwala nam radzić sobie z emocjami, zwłaszcza tymi trudnymi, silnymi, niespodziewanymi.
2. Pozwala naszemu organizmowi oczyszczać się z toksyn, chroni nasze oczy i wzrok.
3. Działa przeciwbólowo, pomaga radzić sobie z bólem fizycznym ale i emocjonalnym.
4. Obniża ciśnienie krwi, uspokaja, pomaga zasnąć.
5. Sprawia, że inni ludzie chcą nam pomóc i nas wspierać, pogłębia i zacieśnia relacje.
6. Poprawia humor, wydzielają się bowiem hormony szczęścia, a z ciała schodzi napięcie i stres.
7. Uczy empatii, np. gdy dziecko widzi, że rodzic płacze, rozumie, że mama/tata również ma prawo do bycia smutnym, złym: do przeżywania emocji.

Płacz - kiedy powinien niepokoić?

Czy płacz zawsze jest dobry i terapeutyczny? Kiedy powinnyśmy wzmóc czujność i dostrzec, że płakanie wcale nie jest pomocne?

Kiedy płacz powinien niepokoić? Zwykle należy być ostrożnym, gdy:

• płaczemy często i z coraz to bardziej błahych powodów;
• nie przynosi ulgi, a pojawienie się łez działa na nas drażniąco, pojawia się złość/smutek i inne, negatywne emocje;
• ma czemuś służyć, uzyskaniu jakiś celów, a nie rozładowaniu napięcia, emocji;
• współistnieje z innymi, niepokojącymi objawami, takimi jak apatia, niechęć do jakiekolwiek działania, izolacja społeczna, problemy ze snem, jedzeniem, koncentracją.
• wiąże się z agresją, dana osoba jest impulsywna, porywcza, płacz nie uspokaja jej.

O czym mogą świadczyć wymienione wyżej objawy? Na pewno o tym, że płacz nie pełni funkcji terapeutycznej, nie przynosi nam ulgi, nie pozwala radzić sobie z emocjami. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyn może być wiele.

Przyjmuje negatywną formę w przypadku zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń nastroju, zwłaszcza depresji. Jest wtedy jej objawem, a nie sposobem radzenia sobie z emocjami. Płacz pojawia się także w przebiegu zaburzeń lękowych, w tym nerwic oraz PTSD, czyli w zespole stresu pourazowego. Teatralny, wymuszony z kolei płacz może być objawem histrionicznego zaburzenia osobowości ale i skłonności socjopatycznych, stosowany jest zwłaszcza w szantażu emocjonalnym czy innych formach manipulacji.