Hipochondryk - kim jest? Objawy, leczenie, test. Jak żyć z hipochondrykiem?

Stale coś go boli, wciąż twierdzi, że grozi mu śmiertelna choroba, biega po lekarzach i zmusza nas do tego samego… To trafny opis hipochondryka, osoby chorej na hipochondrię, dość często diagnozowany typ nerwicy o cechach fobii.

Czym jest hipochondria?

Hipochondria to zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń nerwicowych, polegające na odczuwaniu przekonania o zapadnięciu na poważną chorobę, objawiające się nadmiernym zainteresowaniem swoim zdrowiem.

Hipochondryk jest przeświadczony, że jest chory, nawet nieuleczalnie. Każdy sygnał, płynący z własnego ciała lub wyobrażony interpretuje jako objaw poważnego schorzenia, co utrudnia funkcjonowanie nie tylko samemu hipochondrykowi ale i jego rodzinie oraz znajomym.

Skąd bierze się hipochondria?

Przyczyn jest wiele. Naukowcy jako genezę podają czynniki osobowościowe hipochondryka. Zwykle są to osoby lękliwe, mające skłonność do zamartwiania się, pesymistycznego spojrzenia na świat. Hipochondryk to człowiek spokojny, cichy, ale i odczuwający ciągły niepokój o siebie i bliskich. Zwykle niepowodzenia życiowe przekłada na objawy somatyczne (fizyczne) oraz przypisuje je ciężkiej chorobie, np. gdy po trudnym dniu w pracy odczuwa ból głowy może twierdzić, że to guz mózgu i wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza. Jeśli z kolei zobaczy u Ciebie wysypkę, np. na tle alergicznym, od razu szuka informacji na jej temat w książkach czy Internecie.

W wielu wypadkach hipochondryk to:

• osoba samotna,
• o niskim poczuciu własnej wartości,
• zakompleksiona.

W tym wypadku zainteresowanie choćby lekarza staje się dla nich odskocznią od samotności. Hipochondria może również pojawić się jako odpowiedź na zmiany, zachodzące w obrębie własnego ciała np. w okresie dojrzewania czy menopauzy. Może także pojawić się po rzeczywistym przebyciu ciężkiej choroby, np. nowotworowej. Osoba wyleczona jest stale przeczulona na punkcie własnego zdrowia, obawia się nawrotu choroby, przerzutów, bada się regularnie ale jej troska o zdrowie może przerodzić się w obsesję.

Objawy hipochondrii

Jakie zachowania są typowe dla hipochondryka? Obawia się on poważnej choroby, stale mówi o zdrowiu, chorobach, obawia się, że jest chory, każdy objaw demonizuje, wyolbrzymia. Lęk o własne zdrowie przyjmuje postać fobii. Co ważne, jego zainteresowanie zdrowiem i chorobami nie musi się ograniczać jedynie do jego osoby. Może "wymyślać" choroby również swojej rodzinie i bliskim, np. "Masz taki kaszel, to na pewno zapalenie płuc", "Źle wyglądasz, idź do lekarza, to na pewno jakaś poważna choroba", "Boli Cię brzuch? Kiedy robiłeś gastroskopię? A jeśli to rak żołądka?". Już po przeczytaniu tych przykładowych wypowiedzi hipochondryka, wywnioskować można, że życie z nim nie należy do najłatwiejszych… To prawda, jak jednak wytrzymać z hipochondrykiem, gdy jest bliską nam osobą?

Jak żyć z hipochondrykiem?

Życie z osobą chorą na hipochondrię nie jest proste, stale wmawia nam choroby, twierdzi, że sama jest śmiertelnie chora, a nam zaciera się granica miedzy tym, co prawdziwe, a tym co zmyślone. Po pewnym czasie nie wiemy już, czy objawy opisywane przez hipochondryka są prawdziwe czy nie, nie wiemy, czy jechać z nim do lekarza, wezwać pogotowie, czy to kolejny "udawany" zawał. W przypadku hipochondryka nic nie jest jednak "udawane" - objawy odczuwane przez niego jakby były prawdziwe, cierpi, stale walczy z lękiem, który boli nie mniej niż ból fizyczny. Nigdy nie neguj tego, co on mówi, staraj się jednak odwracać jego uwagę od obsesyjnego myślenia na temat własnego zdrowia. Jeśli bliska nam osoba cierpi na hipochondrię, należy przede wszystkim namówić ją do udziału w profesjonalnej i kompleksowej terapii.

Czy masz skłonności do hipochondrii? Test

Chcesz się przekonać, czy masz tendencję do myślenia hipochondrycznego? Odpowiedz na poniższe pytania i przekonaj się:

1. Bardzo martwię się o swoje zdrowie i dobre samopoczucie.
2. Bywa, że inni twierdzą, że przesadnie się zamartwiam.
3. Boję się ciężko i śmiertelnie zachorować.
4. Są dni, że bardzo źle się czuję i nie wiem, dlaczego.
5. Uważam, że nic nie może nas uchronić przed ciężka chorobą.
6. Praktycznie codziennie coś mnie boli lub dolega mi.
7. Jestem osobą ostrożną, poważną.
8. Szybko się denerwuję.
9. Regularnie badam się profilaktycznie i rygorystycznie pilnuję wszystkich terminów.
10. Mam dużą wiedzę na temat swojego ciała i chorób, jakie mi grożą.

Co najmniej 5 odpowiedzi twierdzących? Masz tendencję do hipochondrycznego myślenia. Zastanów się, czy nie myślisz obsesyjnie o własnym zdrowiu, nie zamartwiasz się o coś, na co nie masz wpływu.

Leczenie hipochondrii

Hipochondria jako zaburzenie psychiczne, nerwicowe, podlega więc specjalistycznej terapii. Najlepszym rozwiązaniem jest połączenie terapii indywidualnej i grupowej. Zarówno terapia indywidualna, jak i w grupie to regularnie prowadzone spotkania z psychologiem lub psychoterapeutą. Ich celem jest oswojenie pacjenta z lękiem o własne zdrowie, możliwe jest także przedyskutowanie ich w grupie. W skrajnych przypadkach możliwe jest wdrożenie farmakoterapii. Leki, zwykle antydepresyjne, przepisuje osobie chorej lekarz psychiatra. Bardzo rzadko hipochondryk wymaga hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym.

Należy jednak rozróżnić hipochondrię od rozsądnego, regularnego wykonywania badań profilaktycznych. Badanie się może uchronić nas przed wystąpieniem wielu chorób, np. cukrzycy, ale i wcześnie wykryć wiele schorzeń, np. wczesne postaci nowotworu są praktycznie w 100% wyleczalne. Należy więc znaleźć złoty środek pomiędzy hipochondrią a obojętnością na temat własnego zdrowia. Dbajmy o siebie, badajmy się profilaktycznie i konsultujmy to, co nas niepokoi. W trosce do dobre samopoczucie warto również postawić na ruch (np. uprawianie sportu), zdrową dietę oraz rezygnację z używek. Pamiętajmy również o tym, że dla zachowania dobrego zdrowia najważniejsza jest miłość i otaczanie się bliskimi ludźmi, ponieważ jak powiedział Theodor Fontane: "Powietrze, światło, odpoczynek uzdrawiają, lecz największe ukojenie płynie z kochającego serca".