Czym jest cynizm? Filozofia i historia cynizmu

CynizmNie uznaje żadnych zasad, do wszystkiego odnosi się wrogo, bywa agresywny, nie potrafi wyrazić swojej krytyki w konstruktywny sposób ale jedynie obrażając innych. za wszelką cenę unikasz jego towarzystwa, a może… zachowujesz się czasami podobnie? Powyższy opis dotyczy cynika, osoby amoralnej, która odrzuca i krytykuje wszelkie zasady i normy. Czym jest cynizm i jak zachowują się współcześni cynicy?

Cynizm w starożytności - filozofia

Początki cynizmu sięgają IV wieku p.n.e. Wtedy był on jedną z najprężniej rozwijających się myśli filozoficznych czasów starożytnych. Za ojca cynizmu uważa się Diogenesa, który ze współczesnymi cynikami miał niewiele wspólnego. Dla starożytnego cynizmu najwyższą wartością była cnota. Cnotą określali postawę etyczną, która warunkowała posługiwanie się w życiu swoim rozumiem i pozwaniem świata za pomocą swoich zmysłów. Cynicy odrzucali wszystko inne: wyzbywali się swoich majątków, rozdawali kosztowności, jedli cokolwiek, pili tylko wodę, cały swój skromny dobytek nosili zawsze ze sobą. Wielu cyników nie miało swoich domów, mieszkali gdziekolwiek, nie przywiązywali żadnej wartości do kwestii materialnych. Nie pielęgnowali tradycji, byli obojętni na zwyczaje ale i negowali struktury społeczne. Po pewnym czasie ich filozofia zwróciła się w stronę natury: cynicy chcieli żyć w zgodzie z przyrodą, oddając się rozmyślaniom. Niestety, do końca udało im się zrealizować zamierzenia, mawia się, ze cynicy zaczęli się zapożyczać u znajomych i przyjaciół, a następnie unikać odpowiedzialności za to, co otrzymali. Skutkowało to odbieraniem ich jako osoby nieszczere, niegodne zaufania, odrzucające wszelkie wartości moralne. W tym, nieco innym rozumieniu, termin cynizmu przetrwał do dziś. Obecnie - cynizm to postawa charakteryzująca osoby amoralne, odrzucające wszelkie normy, wartości i zasady życia, cynizm cechuje osoby, które postępują według własnych zasad, nierzadko sprzecznych z tymi ogólnie przyjętymi.

Skąd bierze się cynizm i jak rozpoznać cynika?

Dlaczego niektórzy respektują normy, a dla innych są one nie do przyjęcia i wolą żyć inaczej, w świecie pełnym sarkazmu? Źródeł cynizmu (jako postawy życiowej upatrywać) można zwykle w wychowaniu. Najczęściej cynicy są dziećmi cynicznych rodziców, ale cynizm może wynikać również z pesymistycznego nastawienia do życia, nerwicowych cech charakteru oraz tendencji do doświadczania negatywnych stanów emocjonalnych. Cynizm może również nasilać się w pewnych momentach naszego życia, np. w chwili pogorszonego nastoju czy w trudnym momencie życia, np. po rozwodzie, stracie bliskiej osoby. Wtedy buntujemy się przeciwko wszystkiemu, w naszym życiu dominuje rozpacz, smutek ale i uczucie niesprawiedliwości.

Podejrzewasz, że ktoś z Twoich znajomych jest cynikiem? Poniżej kilka zachowań typowych dla cynika, zobacz, czy faktycznie zachowuje się w ten sposób.

  • Cynik buntuje się przeciwko normom, zasadom, wprowadza własne, nierzadko z nimi sprzeczne.
  • Cynik jest arogancki, samolubny, w ogóle nie liczy się ze zdaniem i uczuciami innych ludzi, brakuje mu empatii, wrażliwości.
  • Cynik podważa bezinteresowność innych ludzi, nie wierzy, że można zrobić coś dla innych bez oczekiwania na zadośćuczynienie, jest niemiły, podejrzliwy.
  • Cynik jest wyrachowany, bezczelny, nie ma szacunku do drugiego człowieka, bez względu na jego płeć, wiek, status społeczny.
  • Cynik na wszystko patrzy pesymistycznie, jest sarkastyczny, zrobi wszystko, aby Cię obrazić, urazić, zagrać Ci na emocjach.
  • Cynik jest złośliwy i robi wszystko, aby sprawić komuś przykrość.
  • Cynik ignoruje ludzi, którzy myślą inaczej niż on.

Powyższe zachowania pasują do znanej Ci osoby? Bardzo możliwe, że jest ona cynikiem lub często zachowuje się w ten sposób. Jak sobie z tym radzić, jak walczyć z cynizmem bliskiej osoby lub dalszego znajomego, czy w ogóle jest sens? Niełatwo wygrać z kimś, kto nie chce nas słuchać, neguje wszystko, co powiemy i stale nas krytykuje. Jeśli ktoś z dalszych znajomych jest cynikiem, zwykle zrywamy z nim kontakt: dla własnego komfortu psychicznego. Co jednak, gdy ktoś z rodziny jest cynikiem, neguje wszystko, wypowiada się nieprzychylnie o ogólnie panujących zasadach? Najlepszym rozwiązaniem w tym wypadku jest ignorowanie tego, co mówi cynik, nie warto wchodzić z nim w dyskusję. Jeśli dana osoba zdradza jedynie tendencję do prezentowania postawy cynicznej, można spróbować z nią dyskutować, trafiając do niej rzeczowymi argumentami, np. przekonać ją, że postawa altruistyczna istnieje, robiąc dla niej coś bezinteresownie.

A może zauważasz powyższe zachowania u siebie? Zachowujesz się czasem cynicznie? Spokojnie, jeśli zdajesz sobie sprawę ze swoich błędów to już pierwszy krok do poprawy. Jak poradzić sobie z cynizmem? Poniżej kilka porad, które możesz wprowadzić w życie każdego dnia.

  • Zastanów się, co czują inni ludzie w danej sytuacji, przypatrz się ich reakcjom, postaraj się nazwać te uczucia, wczuj się w ich położenie: ćwiczysz w ten sposób empatię, najlepszą broń do walki z cynizmem.
  • Kiedy następny raz zaskoczysz kogoś cięta ripostą lub po prostu odpowiedz mu złośliwie, zastanów się, co on poczuł i nazwij swoje emocje: czujesz się lepiej, gdy drugiej osobie jest przykro? A co by było, gdyby usłyszał inną odpowiedź? Przetestuj następnym razem inny scenariusz, postaraj się zapanować nad emocjami.
  • Jeśli ktoś ma inne zdanie niż Ty, mimo wszystko postaraj się go wysłuchać, daj mu szansę się wypowiedzieć, polemizuj z nim.

Marlena Mokras
Kobieta, mama, żona, psycholog, pedagog, nauczyciel - kolejność nieprzypadkowa. Pasjonatka zdrowego stylu życia, lubiąca (chyba jak każda kobieta) śledzić trendy modowe i urodowe.

Komentarze